Ο γύρος του θανάτου

Η πρώτη μου σκέψη όταν έπιασα το βιβίλο του Θωμά Κοροβίνη "Ο γύρος του θανάτου" (εκδ.Άγρα) στα χέρια μου ήταν γιατί κάποιος να επιλέξει να γράψει ένα μυθιστόρημα για  έναν ανθρώπο  που κατηγορήθηκε και εκτελέστηκε για ανθρωποκτονίες και έμεινε γνωστός ως "ο δράκος του Σέιχ Σου";
Διαβάζοντάς το κατάλαβα πώς ο Θ.Κοροβίνης δεν δημιουργεί το πορτρέτο ενός ανθρώπου, αλλά μιας ολόκληρης κοινωνίας, που ζει στις συνοικίες και το κέντρο της πόλης μου, της Θεσσαλονίκης.

Το βιβλίο έχει ντοκιμαντερίστικη δομή. Ξεκινάει καθηλωτικά με την σε πρώτο πρόσωπο αφήγηση από τον «πρωταγωνιστή» και την ωμή παράθεση των γεγονότων  μέσα από την επίσημη δικογραφία. Συνεχίζει με ιστορίες ανθρώπων που γνώρισαν τον Αριστείδη. Αυτό που διαφαίνεται είναι ότι η υπόθεση Παγκρατίδη είναι το όχημα για να μας μεταφέρει  σε μια Θεσσαλονίκη από καιρό χαμένη στις μνήμες άλλων γενεών και για μας γνωστή από τα αποτυπώματα της σε ελληνικές ταινίες. Ο συγγραφέας φωτίζει πλευρές της πόλης που για πολλούς ήταν απλησίαστες και απαγορευμένες. Με αφορμή την υπόθεση του «Δράκου» ξετυλίγονται οι προσωπικές ιστορίες τυραννισμένων ανθρώπων που αποτέλεσαν την κοινωνική βάση της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Ξεδιπλώνει το δραματικά αδιέξοδο σκηνικό που επικράτησε στις δεκαετίες του 50 και 60 με μια πολιτεία που όχι μόνο  δεν φρόντισε να δημιουργήσει δομές, αξίες και εμπιστοσύνη στους πολίτες αλλά έθρεψε και υπέθαλψε το μίσος, τον κοινωνικό ρατσισμό, το εύκολο, το ατομικό. Μια πολιτεία που «ανδρώθηκε» ευνοώντας τον αλληλοσπαραγμό και το φόβο, κλείνοντας τα μάτια όπου την συνέφερε και δείχνοντας το ανάλγητο πρόσωπό της σε κάθε κατατρεγμένο.
Μέσα από τις 209 σελίδες του βιβλίου, αποστασιοποιημένος ο συγγραφέας,  περιγράφει την  κάθοδο στην άβυσσο. Αφήνει τις επίσημες καταθέσεις και τις αποκαλυπτικές αφηγήσεις των καθημερινών μεροκαματιάρηδων και απόκληρων να υφάνουν έναν  άγριο κοινωνικό ιστό που αποτέλεσε την κοινωνική πραγματικότητα την οποία   η πολιτεία  ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να δει. Έτσι τη βόλευε άλλωστε. Σε σαθρό έδαφος δομήθηκε η Ελλάδα, που σήμερα ανακαλύπτει έκπληκτη ότι δεν μπορεί να συνεχίσει με την ίδια λογική την πορείας της. Ζει και ανασαίνει τόσα χρόνια μέσα σ ένα «γύρο θανάτου» και τα περιθώρια εξαντλήθηκαν.
"Πρόκειται για μυθιστόρημα, συνεπώς για προϊόν φαντασίας. Όμως το όριο μεταξύ του τι έχει πραγματικά συμβεί και τι αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι έχει συμβεί είναι συχνά ανύπαρκτο. Ένας συγγραφέας ερευνά με διαφορετικό τρόπο από ότι ένας δημοσιογράφος και οι δυο όμως φωτίζουν τις πιο σκοτεινές ψυχές των ανθρώπων, της κοινωνίας και του κόσμου γύρω μας. Το αποτέλεσμα συχνά είναι το ίδιο".*  Και μάλιστα στην περίπτωση του "Ο γύροςτου θανάτου" θα πρόσθετα, φωτίζεται  με ένα ιδιαίτερο φως η "άλλη" όψη της Σαλονίκης, αυτή της μεγάλης φτωχομάνας.


_____________
* Από τον επίλογό του Χένινγκ Μάνκελ, στο βιβλίο του "Ματωμένα Ίχνη" (εκδ. Ψυχογιός, σελ 367)